طبقات مفسران شیعه (کتاب)

کتاب «طبقات مفسران شيعه» نوشته‌ی قرآن‌پژوه معاصر، عبدالرحيم عقيقى بخشايشى، به زبان فارسى است. در این اثر، شرح ‌حال ٢٠٠٢ نفر از مفسران شيعه آمده است.

معرفى كتاب‌

اين كتاب محصول پنج سال تلاش و كوشش مؤلف است. وى كتاب را از معرفی مفسران قرن اول هجرى آغاز كرده و تا قرن حاضر ادامه داده است. در این اثر ارزشمند شرح ‌حال ٢٠٠٢ تن از مفسران شيعه فراهم آمده و عالمان بزرگى بر آن‌ تقريظ نگاشته‌اند.

اين كتاب تقريبا به صورت جامع و كامل و به ‌ترتيب‌ قرون به معرفى مفسران شيعه و تفاسير آنان پرداخته است و در واقع نشانگر تلاش و توجه عالمان شيعى در طول قرون و اعصار به معارف قرآنى مى‌باشد.

نويسنده از مطالعه كتاب ارزشمند «تفسير و تفاسير جديد» تأليف آقاى بهاءالدين‌ خرمشاهى كه در زمينه‌ی تفاسير قرآن مجيد در عصر حاضر مى‌باشد به عنوان انگيزه نگارش اين اثر ياد مى‌كند، بدين هدف كه با نگارش آن حلقهء اتصال بين تفاسير گذشته و حال ايجاد شود.

بررسى تاريخ تفسير و مفسران از دو بعد اجتماعى و بعد ادبى و معرفى نمونه‌اى از تفاسير فارسى‌ قرون اوليه اسلام نظير ترجمه تفسير طبرى، تفسير پاك، تفسير سورآبادى و... تعريف واژهء «طبقات»، از جمله موضوعاتى است كه در پيشگفتار كتاب بدان پرداخته شده است.

وضعیت کتاب

اين كتاب ابتدا در مجموعه‌اى پنج ‌جلدى منتشر شده بود اما در چاپ جدید آن مجموعه‌ در يك مجلد گردآورى شده است. ظاهراً نقايصى كه‌ در چاپ قبلى كتاب وجود داشت تا حدودى در اين چاپ مرتفع شده است. وجود اغلاط چاپى، فقدان ويرايش دقيق و نيز نبود فهرستهاى فنى جزء نقايص طبع قبلى كتاب‌ به شمار رفته كه در اين چاپ تا حدودى برطرف شده است.

علاوه ‌بر اين شماره مفسران از ٢٠٠۶ مفسر (در چاپ قبلى) به ٢٠٠٢ مفسر در چاپ فعلى تقليل يافته، اما تعداد منابع و مآخذى كه در چاپ گذشته ١٧٣ عنوان معرفى شده بود. در اين چاپ به ۵٠۶ عنوان افزايش يافته است. مضاف بر اين ارائه فهرستى جامع از منابع و مآخذ، اعلام و اشخاص، اماكن‌ از وجوه تمايز اين چاپ با چاپ قبلى به شمار مى‌آيد. گذشته از اين‌كه در اين‌ چاپ مطالب به صورت دائرة المعارفي (ستونى) منظم گرديده و پانوشت‌ها و منابع كتاب به صورت پاورقى در ذيل صفحات درج شده است. طبقات مفسران شیعه از سوى‌ انتشارات «دفتر نشر نويد اسلام» قم منتشر شده است.

منابع

• متن كتاب.
• بهاءالدين خرمشاهى، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج دوم، ص١۴٠۵ .